Niezwykła moc adaptogenów cz. 1

Adaptogeny to substancje wspomagające zdolność organizmu w radzeniu sobie ze stresem, niezależnie od tego, czy stres ten wynika z lęku, zmęczenia, traumy, infekcji itp. Są one stosowane głównie w celu wzmocnienia układu odpornościowego i zwiększenia ogólnej witalności. Przegląd badań z 2018 roku wykazał, że ekstrakty roślinne muszą spełniać trzy kryteria, aby nazywać je adaptogenami:

• Być niespecyficzne i pomagać ludzkiemu organizmowi w walce z szerokim zakresem niekorzystnych warunków, takich jak stres fizyczny, chemiczny czy biologiczny.
• Utrzymywać homeostazę (równowagę) organizmu.
• Nie szkodzić normalnemu funkcjonowaniu ludzkiego organizmu.

Wśród najbardziej znanych adaptogenów wyróżniamy: żeń-szeń (amerykański i azjatycki), ashwagandhę, różeniec górski, traganek błoniasty, kordyceps i reishi.

Żeń-szeń

Azjatyckie i amerykańskie żeń-szenie są stosowane do wspomagania funkcji układu odpornościowego. Wykazują one działanie przeciwzapalne, antyutleniające oraz mogą hamować podziały komórkowe, co czyni je potencjalnym środkiem blokującym rozwój komórek nowotworowych.

Najbardziej znane zastosowania żeń-szenia to:

• Podniesienie poziomu energii i eliminacja uczucia zmęczenia.
• Poprawa funkcji mózgu, takich jak pamięć, skupienie i nastrój.
• Regeneracja mięśni po wysiłku fizycznym.
• Wsparcie integralności bariery jelitowej.

Żeń-szeń jest adaptogenem działającym pobudzająco i wspierającym organizm w walce ze stresem biologicznym i fizycznym.

Ashwagandha

Ashwagandha ma działanie uspokajające, co wyróżnia ją od pobudzających adaptogenów, takich jak żeń-szeń. Dzięki temu:

• Redukuje odczuwanie stresu i lęku.
• Poprawia jakość snu.
• Wspiera funkcje poznawcze i wydolność fizyczną.

Istnieje coraz więcej dowodów na to, że ashwagandha:

• Wspiera funkcjonowanie tarczycy poprzez regulację poziomu TSH, FT3 i FT4.
• Może poprawiać libido i funkcje seksualne.
• Zmniejsza skutki uboczne radioterapii i chemioterapii.

Jeśli odczuwasz zmęczenie w ciągu dnia lub masz problemy z zasypianiem, ashwagandha może być idealnym wyborem.

Różeniec górski

Aktywne składniki różeńca górskiego, takie jak rozawiny i salidrozydy, są znane z:

• Zwiększania wydajności fizycznej i umysłowej.
• Zmniejszania zmęczenia i łagodzenia skutków przewlekłego stresu.
• Wsparcia zdrowia serca, poprzez regulację ciśnienia krwi i ochronę przed stresem oksydacyjnym.

Dodatkowo, różeniec górski jest często stosowany w leczeniu depresji, ponieważ pomaga regulować poziom neuroprzekaźników w mózgu. Przy wyborze suplementu warto upewnić się, że zawiera standaryzowane 3% rozawin i 1% salidrozydów.

Traganek błoniasty (Astragalus)

W medycynie chińskiej traganek jest ceniony za:

• Stymulację energii ochronnej organizmu (qi).
• Zwalczanie zmęczenia i wzmacnianie odporności.
• Poprawę funkcji białych krwinek i poziomu przeciwciał.

Astragalozyd IV zawarty w traganku wspiera zdrowie układu sercowo-naczyniowego, poprawia funkcje nerek oraz łagodzi skutki uboczne chemioterapii. Badania wykazują, że regularne stosowanie traganka może:

• Zmniejszać nudności i wymioty podczas chemioterapii.
• Wzmacniać ochronę przed stresem oksydacyjnym.

Cordyceps millitaris – maczuźnik bojowy

Maczuźnik bojowy to adaptogen o wszechstronnym działaniu, znany z:

• Zwiększania wydajności fizycznej.
• Wspierania układu oddechowego i wątroby.
• Działania przeciwzapalnego.

Kordycepina, główny składnik aktywny, wspiera produkcję ATP, dostarczając energii do mięśni. Maczuźnik bojowy zawiera również polifenole, które chronią układ krążenia i pomagają w regulacji poziomu cukru we krwi.

Grzyb Reishi

Reishi jest ceniony za swoje:

• Działanie przeciwutleniające i wspieranie odporności.
• Łagodzenie stresu i stanów depresyjnych.
• Obniżanie poziomu cukru i trójglicerydów we krwi.

Reishi wspiera zdrowie układu sercowo-naczyniowego, podnosząc poziom cholesterolu HDL. Regularna suplementacja może poprawić jakość życia poprzez zmniejszenie zmęczenia i poprawę ogólnego samopoczucia.

Literatura:

1. KI Block, MN Mead Immune system effects of echinacea, ginseng, and astragalus: a review, Integr Cancer Ther, 2003 Sep;2(3):247-67.
2. E. Choi, J. Oh, GH Sung, Beneficial Effect of Cordyceps militaris on Exercise Performance via Promoting Cellular Energy Production, Mycobiology, 2020 Nov 9;48(6):512–517.
3. H Zhao, O Lai et al., Antioxidant and Hypoglycemic Effects of Acidic-Extractable Polysaccharides from Cordyceps militaris on Type 2 Diabetes Mice, Oxid Med Cell Longev, 2018 Nov 25;2018:9150807.
4. SW Chan, B Tomlinson et al., The beneficial effects of Ganoderma lucidum on cardiovascular and metabolic disease risk, PHARMACEUTICAL BIOLOGY 2021, VOL. 59, NO. 1, 1159–1169.
5. A Sharma, I Basu, S Singh, Efficacy and Safety of Ashwagandha Root Extract in Subclinical Hypothyroid Patients: A Double-Blind, Randomized Placebo-Controlled Trial, J Altern Complement Med. 2018 Mar;24(3):243-248.
6. S Lee, DK Rhee, Effects of ginseng on stress-related depression, anxiety, and the hypothalamic–pituitary–adrenal axis, J Ginseng Res, 2017 Jan 24;41(4):589–594.
7. Z Zhong, XY Jie, HZ Zhi, Clinical study on effect of Astragalus in efficacy enhancing and toxicity reducing of chemotherapy in patients of malignant tumor, Clinical Trial, 2002 Jul;22(7):515-7.
8. E Jówko, I Cieśliński et al., Effects of Rhodiola rosea supplementation on mental performance, physical capacity, and oxidative stress biomarkers in healthy men, J Sport Health Sci, 2016 May 20;7(4):473–480.